Những mô hình thương mại điện tử phổ biến hiện nay là gì? Thực trạng TMĐT trên thế giới và tại Việt Nam?

TMĐT hiện nay trên thế giới cũng như tại Việt Nam đang phát triển mạnh mẻ và đa dạng về các mô hình kinh doanh. Dưới đây là những mô hình TMĐT phổ biến hiện nay

Xem thêm bài viết:

• Thương mại điện tử là gì? Mô hình, đặc kiểm, lợi ích và những khó khăn TMĐT tại Việt Nam

1. Thương mại điện tử tiêu dùng (B2C - Business-to-Consumer):

Mô hình B2C là viết tắt của cụm từ tiếng anh "Business-to-Consumer", có nghĩa là mô hình thương mại điện tử giữa doanh nghiệp và người tiêu dùng. Trong mô hình này, doanh nghiệp bán sản phẩm và dịch vụ trực tiếp cho khách hàng cuối, không thông qua bất kỳ nguồn cung ứng hoặc trung gian nào khác.

Ví dụ cụ thể, khi bạn mua hàng trực tiếp từ một cửa hàng trực tuyến như Amazon, bạn đang tham gia vào mô hình B2C. Trong mô hình này, doanh nghiệp hoặc nhà cung cấp sẽ quảng cáo, chào bán và giao hàng trực tiếp đến người mua hàng, không cần qua bất kỳ doanh nghiệp trung gian nào.

Mô hình B2C thường thấy trong nhiều ngành công nghiệp, từ thời trang, điện tử, thực phẩm đến dịch vụ như đặt vé máy bay hoặc đặt khách sạn. Điểm mạnh của mô hình này là tiếp cận trực tiếp với khách hàng, tạo sự tương tác và tạo ra trải nghiệm mua sắm cá nhân hóa.

Một số điển hình về mô hình B2C

• Cửa hàng trực tuyến: Các cửa hàng trực tuyến bán hàng trực tiếp cho khách hàng thông qua website của họ. Ví dụ: Amazon, eBay, Alibaba. Ở Việt Nam thì có Shopee, Tiki, Lazada...
• Dịch vụ đặt vé và đặt chỗ: Cung cấp dịch vụ đặt vé máy bay, vé tàu hỏa, đặt chỗ khách sạn, vé sự kiện. Ví dụ: Expedia, Booking.com. Ở Việt Nam Foody, Grabfood....

2. Thương mại điện tử doanh nghiệp (B2B - Business-to-Business):

Mô hình B2B là viết tắt của cụm từ tiếng anh "Business-to-Business", đề cập đến mô hình thương mại điện tử giữa các doanh nghiệp. Trong mô hình này, các doanh nghiệp bán sản phẩm và dịch vụ cho nhau thông qua các giao dịch thương mại điện tử, thường là qua các nền tảng trực tuyến.

Ví dụ, khi một công ty sản xuất linh kiện ô tô bán sản phẩm của mình cho một hãng sản xuất ô tô lớn, chúng đang tham gia vào mô hình B2B. Trong trường hợp này, doanh nghiệp cung cấp linh kiện đóng vai trò như người bán và hãng sản xuất ô tô đóng vai trò như người mua.

Mô hình B2B thường thấy trong các ngành công nghiệp sản xuất, cung ứng, và dịch vụ chuyên nghiệp. Các giao dịch trong mô hình này thường có quy mô lớn hơn so với mô hình B2C và thường đi kèm với việc thương thảo về giá cả, điều kiện hợp đồng, và các yếu tố kỹ thuật khác.

Mô hình B2B thường cần xây dựng mối quan hệ đáng tin cậy và bền vững giữa các doanh nghiệp, và thông thường có nhu cầu phức tạp hơn trong việc quản lý giao dịch và thỏa thuận.

Một vài điển hình về mô hình TMĐT B2B:

Thế giới: Alibaba, Amazon Business

Việt Nam: Lazada, Tiki, VATGIA Marketplace:

3. Thương mại điện tử dựa trên nền tảng (C2C - Consumer-to-Consumer):

Mô hình TMĐT C2C là viết tắt của cụm từ tiếng anh "Consumer-to-Consumer", đề cập đến mô hình thương mại điện tử giữa các người tiêu dùng. Trong mô hình này, người dùng cá nhân bán và mua hàng hóa và dịch vụ trực tiếp với nhau thông qua các nền tảng thương mại điện tử.

Ví dụ điển hình của mô hình C2C là khi bạn bán một sản phẩm không cần thiết của mình trên một trang web chia sẻ sản phẩm cũ như eBay hoặc Facebook Marketplace cho một người dùng khác. Trong trường hợp này, bạn và người mua đều là người tiêu dùng và trao đổi hàng hóa giữa các cá nhân.

Mô hình TMĐT C2C thường thấy trong các nền tảng trực tuyến mua bán sản phẩm cũ, đấu giá trực tuyến, chia sẻ dịch vụ hoặc sản phẩm, và các trang web như "mạng xã hội mua bán".

Điểm mạnh của mô hình này là tạo ra cơ hội cho người dùng cá nhân để bán, mua, hoặc trao đổi hàng hóa với nhau một cách thuận tiện và linh hoạt, đồng thời giúp tái sử dụng và tái chế hàng hóa, góp phần vào bảo vệ môi trường.

• Thị trường trực tuyến cá nhân: Cho phép người dùng bán và mua hàng hóa giữa họ. Ví dụ: eBay, Craigslist.
• Chia sẻ và thuê sản phẩm: Cung cấp nền tảng cho việc chia sẻ hoặc thuê sản phẩm từ những người khác. Ví dụ: Airbnb, Turo.

4. Thương mại điện tử xã hội (Social Commerce):

Đây là mô hình thương mại (bán hàng) qua mạng xã hôi như Facebook, Instagram, Tiktok... Trong những năm gần đây mô hình này đặc biệt phát triển mạnh tại Việt Nam.

Thương mại điện tử xã hội (Social Commerce) là một mô hình kinh doanh kết hợp giữa thương mại điện tử và mạng xã hội. Trong mô hình này, các nền tảng mạng xã hội được sử dụng để thúc đẩy việc mua sắm và bán hàng. Thương mại điện tử xã hội tận dụng sự tương tác và chia sẻ của cộng đồng trên mạng xã hội để thúc đẩy giao dịch mua bán và quảng cáo sản phẩm.

Một số đặc điểm chung của thương mại điện tử xã hội bao gồm:

1. Chia sẻ và đánh giá: Người dùng có thể chia sẻ sản phẩm, đánh giá, và nhận xét trực tiếp trên các nền tảng mạng xã hội, tạo ra sự tương tác và tin tưởng trong cộng đồng.

2. Mua hàng trực tiếp trên mạng xã hội: Nhiều nền tảng mạng xã hội cho phép người dùng mua hàng trực tiếp từ các bài đăng, quảng cáo trên trang cá nhân hoặc trang doanh nghiệp.

3. Quảng cáo đích danh: Thương mại điện tử xã hội cho phép các doanh nghiệp xác định mục tiêu nhóm đối tượng dựa trên thông tin cá nhân, sở thích và hành vi trên mạng xã hội.

4. Phân phối thông tin dễ dàng: Các sản phẩm và dịch vụ có thể được quảng cáo và chia sẻ một cách nhanh chóng và dễ dàng trên các nền tảng mạng xã hội.

Ví dụ về thương mại điện tử xã hội là việc mua sắm qua Instagram Shopping, nơi người dùng có thể khám phá và mua sản phẩm trực tiếp từ các bài đăng trên Instagram. Thương mại điện tử xã hội cũng thường thấy trên các nền tảng như Facebook, Pinterest, và TikTok, nơi người dùng có thể mua sắm trực tiếp hoặc tương tác với sản phẩm thông qua video và hình ảnh.

Bán hàng qua mạng xã hội: Doanh nghiệp sử dụng các nền tảng mạng xã hội để quảng cáo và bán sản phẩm trực tiếp cho khách hàng. Ví dụ: Instagram Shopping, Facebook Marketplace.

5. Thương mại điện tử di động (Mobile Commerce - mCommerce):

Thực ra, đây không hẳn là một mô hình thực sự khi mà

Thương mại điện tử di động (Mobile Commerce - mCommerce) là một mô hình thương mại điện tử mà giao dịch mua bán hàng hóa và dịch vụ được thực hiện thông qua các thiết bị di động như điện thoại di động và máy tính bảng. Trong mô hình này, người dùng có khả năng thực hiện các giao dịch mua sắm, thanh toán và tương tác với các nền tảng thương mại điện tử qua các ứng dụng di động hoặc trình duyệt di động.

MCommerce đã trở thành một phần quan trọng của ngành thương mại điện tử do tăng cường sự phổ biến của các thiết bị di động và tăng cường khả năng truy cập internet trên các thiết bị này. Thương mại điện tử di động mang lại nhiều lợi ích như:

1. Tiện lợi: Người dùng có thể mua sắm và trải nghiệm dịch vụ bất kỳ lúc nào và ở bất kỳ đâu thông qua điện thoại di động.

2. Tương tác: MCommerce thường tích hợp tính năng tương tác xã hội, cho phép người dùng chia sẻ, đánh giá, và gợi ý sản phẩm cho nhau.

3. Cơ hội tùy chỉnh: Các ứng dụng di động thường cung cấp trải nghiệm tùy chỉnh dành riêng cho từng người dùng dựa trên hành vi và sở thích.

4. Thanh toán dễ dàng: MCommerce cho phép người dùng thanh toán bằng các phương thức trực tuyến như ví điện tử, thẻ tín dụng, PayPal, và các phương thức thanh toán di động khác.

Song bên

6. Thương mại điện tử ngang hàng C2C (Consumer-to-Consumer) hay P2P (Peer-to-Peer Commerce):

Mô hình Thương mại Điện tử Ngang hàng (Peer-to-Peer Commerce, P2P Commerce) đề cập đến việc mua bán trực tiếp giữa các cá nhân hoặc người dùng cuối. Trong mô hình này, người mua và người bán tương tác trực tiếp mà không thông qua một doanh nghiệp trung gian. Đây là một phần của thương mại điện tử C2C, nơi người tiêu dùng trực tiếp tương tác và tham gia vào các giao dịch mua bán.

Ví dụ về mô hình P2P Commerce bao gồm:

1. Chợ Tốt: Chợ Tốt là một trang web mua bán rất phổ biến tại Việt Nam, cho phép người dùng đăng tải các sản phẩm cần bán hoặc cần mua và tương tác trực tiếp với nhau để thỏa thuận giao dịch.

2. Venmo: Venmo là ứng dụng thanh toán ngang hàng tại Mỹ, cho phép người dùng chuyển tiền trực tiếp cho nhau thông qua các tài khoản ngân hàng liên kết.

3. Uber: Uber cho phép người cung cấp dịch vụ vận chuyển và người đi cùng tương tác trực tiếp thông qua ứng dụng di động mà không cần thông qua dịch vụ taxi truyền thống.

4. Turo: Turo cho phép người dùng cho thuê xe giữa người dùng, mà không cần thông qua các công ty cho thuê xe truyền thống.

Trên đây là những mô hình phổ biến và nên nhớ rằng danh sách này không hoàn chỉnh và thế giới thương mại điện tử đang phát triển liên tục, với nhiều mô hình mới được xuất hiện theo thời gian.